5 Qershor, 2019

Frika krijohet, nuk lind

nga Anila Bashllari

anila-bashllari

 

Si është e mundur që ne përjetojmë kaq shumë frikë? Sa herë gjatë jetës tuaj jeni mbërthyer nga emocionet e frikës? A e vlerësoni dot sesi këto frikëra po drejtojnë apo shkatërrojnë jetën tuaj? A ekziston ndonjë mënyrë për t’i menaxhuar ato? Ose, ndonjë mënyrë për t’i luftuar?

Kur ne lindim, ne nuk kemi frikë nga asgjë deri në momentin që përjetojmë eksperiencat e para me botën dhe fillojmë të mësojmë, të krijojmë modele të të menduari të cilat na shoqërojnë gjatë gjithë jetës.

Por në fillimet e para, kur ne lindën, ne nuk dinim asgjë mbi frikën sepse nuk e kishim përjetuar ende. Kur jemi fëmijë, ne përdorim shqisat bazike si dritare kurioziteti për botën që na rrethon. Ne shohim, bërtasim dhe eksplorojmë gjithçka pa ndjerë frikë apo shqetësim sepse nuk kemi asnjë informacion paraprak se çfarë mund të na ndodhë.

Si fëmijë, ne e marrim për të mirëqenë që ne po jetojmë në një ambient të parrezikshëm, të rrethuar nga njerëz që kujdesen për ne dhe plotësojnë nevojat tona. Ne thjesht kemi nevojë të komunikojmë nevojat tona nëpërmjet llojeve të ndryshme të tingujve (duke qarë, qeshur apo bërtitur). A ndihen fëmijët të përqeshur apo të tallur kur bëjnë veprimet e tyre shpesh qesharake? Sigurisht që jo. Sepse fëmijët nuk janë prezantuar ende me këto emocione që të rriturit i kanë bërë pjesë të tyre. Si fëmijë, ne thjesht duam të komunikojmë… dhe duket kaq e thjeshtë pasi shumicën e herëve kemi marrë pikërisht atë që kemi dashur nga prindërit apo të tjerët përreth nesh.

Mbaj mend kur lindi vajza e nipit tim. Ishte pothuajse e pamundur që të largoje vëmendjen nga ajo pasi në një moment apo tjetrin ajo do të lëndohej duke luajtur me diçka. Ishte shumë energjike dhe plot me jetë dhe dukej sikur donte të merrte maksimumin nga çdo moment i jetës. Mrekullohesha kur e shikoja që ishte aq e pafrikësuar në çdo gjë që bënte. Më dukej e pabesueshme! Gjatë asaj periudhe, unë po studioja fiziologjinë dhe sjelljen e njeriut dhe elementi më i shpeshtë që përmendej në tekstet që lexoja ishte FRIKA.

Kjo më bëri që të shoh më me vëmendje mbesën time dhe të kuptoj sesi sillet ndaj ngjarjeve që ne të rriturve mund të na shkaktonin frikë, në çfarë moshe ajo filloi të kuptojë dhe ndjejë frikë, në çfarë intensiteti e përjetonte frikën, e të tjera.

U thellova dhe më tej dhe lexova studime e konkluzione nga psikologë të njohur në këtë fushë. Kjo është një temë shumë komplekse për ta analizuar, aq komplekse sa edhe vetë njeriu. Por, unë modestisht do të mundohem që të shpjegoj fenomenin e frikës bazuar në observiment dhe kërkimet e mia në këtë fushë.

Është e vërtetë që kur lindim, ne nuk kemi frikë për pothuajse asgjë.

Frika është thjesht një emocion. Mund t’i japim ngjyrime të ndryshme si në grafikun e mësipërm, por në thelb mbetet një emocion që shkaktohet nga ngacmues të jashtëm dhe mënyra sesi i përjetojmë ngacmuesit.

 

Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *